AP22688230 "Құрылыс кезеңінен пайдалану кезеңіне дейін бөлінген талшықты-оптикалық сенсорларды пайдалана отырып, нақты уақыт режимінде құрылыс іргетасының өнімділігін бақылау жүйесін әзірлеу"
Жоба жетекшісі: PhD Буранбаева Айгерім Муратқызы
Өзектілігі:
Құрылымдық жағдай мониторингі процесінде деректерді жинау пайдаланылатын сенсорлардың түрін, олардың орналасуын, пайдаланылатын сенсорлардың санын және деректерді жинауға, сақтауға және беруге арналған жабдықты таңдауды қамтиды. Ең маңызды аспектілердің бірі - деректерді жинау жиілігі. Деректерді әртүрлі жағдайларда өлшеуге болатындықтан, деректерді қалыпқа келтіру мүмкіндігі құрылымдық жағдайын бақылау жүйесінің процесі үшін өте маңызды болады.
Көпқабатты үйлердің ерекшеліктері инженерлік және геотехникалық зерттеулердің нәтижелеріне жоғары талаптар қояды және оларды орындау кезінде келесі негізгі міндеттерді шешуі керек:
- үлкен көлемдегі топырақтың геологиялық құрылымын зерттеу (тереңдігі 60 м-ге дейін және оның контурынан тыс іргетастың кемінде 2 ені);
- уақыт бойынша олардың коррозиялық агрессивтілігін белгілей отырып, сығылатын топырақ массасының да, қазба аймағындағы және іргелес аумақтағы да гидрогеологиялық және гидрохимиялық жағдайын нақты бағалау;
- кернеу өзгерістерінің үлкен диапазонында дисперсті және тасты топырақтардың деформациялық және беріктік қасиеттерін анықтау;
- статикалық әсерлер кезінде іргетас негізі мен іргелес аумақтың деформациясын аспаптық бақылау және бақылау.
Бүгінгі күннің басты мәселесі - нақты жағдайларда деформацияны тікелей бақылау үшін жалпы қолданылатын сенсорлардың болмауы. Кейбір опциялар бар болғанымен, олар өте нақты қолданбалармен шектеледі және оларды жалпылау мүмкін емес.
Соңғы кезде құрылысқа арналған талшықты-оптикалық сенсорлар кең таралуда. Олардың басты артықшылықтары - шағын өлшемдері, жақсы ажыратымдылығы және дәлдігі, сондай-ақ сигналдарды ұзақ қашықтыққа жіберудің тамаша мүмкіндігі. Бұл сипаттамалар әсіресе көпқабатты үйлердің құрылысына қатысты, және де олардың мониторингінің мысалы осы жұмыста келтірілген. Көптеген жағдайларда деректерді біріктіру қарапайым түрде орындалады, мысалы, режим пішінін алу кезінде әртүрлі сенсорлар арасындағы салыстырмалы ақпаратты қарастыру. Басқа жағдайларда сенсорлық массивтерден алынған ақпаратты кешенді талдау, мысалы, жасанды нейрондық желілерді қолдану арқылы жүзеге асырылады. Біз көптеген жылдар бойы бақылау үшін сенсорлардан ағымдағы деректерді алуға мүмкіндік беретін жүйені ұсынып отырмыз, бұл объект құрылымдарындағы зақымдануды уақтылы анықтауға, жылдам шешім қабылдауға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде ғимараттар мен құрылыстарды жөндеуге кететін шығындарды айтарлықтай төмендетеді және пайдалану қауіпсіздігін арттырады.
Сондай-ақ бірегей нысандарды салу кезінде мемлекет қауіпсіздікке үлкен көңіл бөлетіні ақиқат, қауіпсіздік тек бақылау мен мониторинг арқылы ғана жүзеге асырылатыны және мұндай жүйені енгізу және оның ұзақ жылдар бойы жұмыс істеуі мемлекеттік бюджетке түсетін салмақты айтарлықтай азайтуға мүмкіндік беретіні де маңызды.
Жобаның ғылыми жаңалығы: - талшықты-оптикалық датчиктердің көмегімен іргетас тақтасын бақылаудың жаңа әдістемесін ғылыми-технологиялық қамтамасыз ету;
- ғимараттың эксплуатациялық қауіпсіздігінен басқа, ғимарат жағдайы мониторингінің визуализациясы мен талдау процесін жақсарту үшін ұсынылған жаңа сенсорлық жүйе;
- негізгі немесе құрылымдық талдауды жүргізу бойынша ұсыныстармен негізділген.
Мақсаты:
Мақсаты: іргетастардың таратылған талшықты-оптикалық тензометрлерді пайдалана отырып, ғимараттар мен құрылыстардың жүк көтергіш құрылымдарын бақылаудың инновациялық жүйесін әзірлеу, бұның ішінде:
- іргетас тақтасында сызаттардың пайда болуын және ғимаратты пайдалану кезіндегі жағымсыз салдарларды болдырмау үшін ғимараттар мен құрылыстардың құрылымын үздіксіз бақылауды жүзеге асыру және сол арқылы маңызды факторларды уақтылы анықтау арқылы жобаның сенімділігі мен қауіпсіздігін арттыру;
- нақты уақыт режимінде нәтижелерді интерпретациялау жүйесіне интеграцияланған сенсорлардан деректерді алу.
Күтілетін нәтиже:
Күтілетін нәтиже. Жұмыстың негізгі нәтижелеріне құрылыс кезеңінен бастап пайдалануға дейін бөлінген талшықты-оптикалық сенсорларды пайдалана отырып, нақты уақыт режимінде құрылыс іргетасын бақылау жүйесін әзірлеу кіреді. Нәтижеге жету үшін келесі міндеттер орындалады:
˗ ғимараттар мен құрылыстарды жобалау мониторингі саласындағы қолданыстағы әдістер зерделенеді;
˗ талшықты-оптикалық сенсоры бар кабель үшін жолдың ең аз ұзындығын анықтау үшін қабаттасудың кеңеюіне сандық талдау жүргізіледі;
˗ Plaxis/Midas бағдарламалық құралының көмегімен тік және көлденең жылжуларды анықтау үшін бетонды өрескел модельдеу орындалады;
˗ салыстырмалы талдау үшін бетон плитасының бетіндегі талшықты-оптикалық сенсорлардың бөлінген жүйесі әзірленеді;
˗ құрылыс алаңында деректерді жинау және өңдеу бойынша сынақтар жүргізіледі;
˗ талшықты-оптикалық кабель арқылы бақылау кезінде алынған деформациялар нәтижелерді түсіндіру үшін негізделеді;
˗ нақты уақыт режимінде ақпараттық жүйеде болжау және шешім қабылдау үшін нәтижелер түсіндіріледі;
˗ талшықты-оптикалық сенсорларды пайдалана отырып, негізгі құрылымдық талдауды және егжей-тегжейлі құрылымдық талдауды жүргізу үшін ұсынымдар әзірленді, сондай-ақ ғылыми-теориялық қорытындылар, халықаралық конференциялар материалдарында және Web of импакт-факторы бойынша алғашқы үш квартилдің журналдарында CiteScore сәйкес пайыздық көрсеткіші кемінде 50 Ғылыми дерекқор немесе Scopus дерекқорында 2 мақалада жария болады;
˗ патент Қазақстан Республикасының Ұлттық зияткерлік меншік институтына (www.kazpatent.kz) немесе жақын/алыс шетелдерге патентке өтінім беру арқылы беріледі.
Қол жеткізілген нәтиже:
Талшықты-оптикалық сенсорларды пайдалана отырып, негізгі құрылымдық талдауды және егжей-тегжейлі құрылымдық талдауды жүргізу үшін ұсынымдар әзірленді, сондай-ақ ғылыми-теориялық қорытындылар, халықаралық конференциялар материалдарында және Web of импакт-факторы бойынша алғашқы үш квартилдің журналдарында CiteScore сәйкес пайыздық көрсеткіші кемінде 50 Ғылыми дерекқор немесе Scopus дерекқорында 2 мақалада жария болады.