AP22686708 "Капсулаланған биологиялық белсенді қоспалары бар сүт өнімдерінің тағамдық қауіпсіздігін бағалау және технологиясын әзірлеудің ғылыми-практикалық негіздері"
Жоба жетекшісі: Мұратбаев Әлібек Манарбекұлы, PhD
Өзектілігі:
Қазіргі уақытта табиғи сүт өнімдерін тұтыну Қазақстан Республикасының тұрғындары арасында ерекше өзекті болып табылады. Қазақстанның сүт өнеркәсібі дамуының қазіргі кезеңі күрделі экономикалық жағдайға және халықаралық жағдайдың өзгеруіне қарамастан, ауыл шаруашылығы өндірісінің салаларында сапалы өсуді қамтамасыз ете алатын жаңа тәсілдердің дамуымен сипатталады. Азық-түлік өнімдерінің жоғары сапасы мен қауіпсіздігі қазіргі уақытта Қазақстанның азық-түлік тәуелсіздігін сақтаудың маңызды алғышарттарының бірі және салауатты тамақтану саласындағы мемлекеттік саясаттың маңызды міндеті болып табылады.
Теңгерімді, адекватты тамақтану теориясының ғылыми негізделген талаптарына сәйкес адам рационын түзету және организмнің физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, халықтың әртүрлі жас топтарын құнарлы тамақпен қамтамасыз ету мәселесін шешуде басымдылық болып табылады. Сонымен қатар, қазіргі өмір сүру жағдайында адамның ауру қаупін арттыратын қолайсыз факторлардың болуы, адамның иммундық жүйесін ынталандыру қабілеті бар мақсатты өнімдерді жасауға көп көңіл бөлінеді. Осы мақсаттар үшін биологиялық белсенді қоспалар жақсы сәйкес келеді.
Сүт өнімдерінің өсімдік шикізатымен үйлесуі соңғы өнімнің құрылымын теңестіруге және денені қажетті қоректік заттармен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Биологиялық белсенді тиімділігін арттыру үшін сүт өніміне капсулаланған биологиялық белсенді қоспалар қосылады. Капсулалауды қолдану биологиялық белсенді қоспанының сіңіру тиімділігін арттыруға көмектеседі.
Мақсаты:
Өсімдік тектес биологиялық белсенді қоспалары бар сүт өнімдерінің тағамдық қауіпсіздігін бағалау және технологиясын әзірлеу.
Күтілетін нәтиже:
1) Зерттеу нәтижелері бойынша жоспарлануда: - Web of Science дерекқорындағы импакт-фактор бойынша алғашқы үш квартильдегі немесе Scopus дерекқорында CiteScore бойынша кемінде 50 процентилі бар журналдарда кемінде 2 (екі) мақала;
2) шетелдік және (немесе) қазақстандық баспалар кітаптарында монографияларды, кітаптарды және (немесе) кітаптардағы тарауларды жариялау: зерттеу нәтижелері бойынша монография шығару жоспарлануда;
3) шетелдік (еуропалық, американдық, жапондық) патенттік бюродан, қазақстандық немесе еуразиялық патенттік бюродан патенттер алу:
4) зерттеу нәтижелері бойынша Қазақстан Республикасының пайдалы моделіне өтінім рәсімделетін болады;
5) ғылыми-техникалық, конструкторлық құжаттаманы әзірлеу: Нормативтік-техникалық құжаттама әзірленетін болады.
6) жұмыс нәтижелерін әлеуетті пайдаланушыларға, ғалымдар қауымдастығына және жалпы жұртшылыққа тарату: Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі мен технологиясы өндірісте енгізіледі, нормативтік техникалық құжаттаманы әзірлеу және бекіту, журналдарда жарияланымдар, монография шығару мен патент алу арқылы іске асырылатын болады;
7) жобаның ерекшеліктеріне сәйкес басқа да өлшенетін нәтижелер:
Қол жеткізілген нәтиже:
1) Күтілетін нәтижелердің әрқайсысының қолданылу саласы және нысаналы тұтынушылары: Мақсатты тұтынушылар - сүт өңдеу кәсіпорындары, кәсіпкерлік субъектілері, сауда желілері, технология, тамақ саласындағы ғылыми қоғамдастық, ғылыми-зерттеу институттары, жоғары оқу орындары.
2) күтілетін нәтижелердің ғылым мен технологиялардың негізгі ғылыми бағыты мен сабақтас салаларын дамытуға әсері: Ғылыми-зерттеу жұмысының алынған нәтижелері ҚР АӨК дамыту жөніндегі 2021 - 2025 жылдарға арналған ұлттық жобада көрсетілген негізгі бағыттардың біріне қол жеткізуге, атап айтқанда, оны одан әрі коммерцияландыра отырып, «АӨК өнімі экспортының жалпы көлеміндегі қайта өңделген өнім» үлесін ұлғайтуға ықпал ететін болады, сондай-ақ жобаның нәтижелері Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды дамытудың 2020 – 2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру тетігі ретінде.
3) алынған ғылыми нәтижелерді коммерцияландырудың қолданылымдығы және (немесе) мүмкіндігі; Осы ғылыми жобаның нәтижелері өндіріске енгізіледі және коммерцияландырудың жоғары дәрежесіне ие болады. Әзірленген нормативтік құжат тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары тарапынан сұранысқа ие болады. Әзірленген технологияны енгізу кәсіпорындарға сапалы және қауіпсіз функционалды өнімді алуға мүмкіндік береді.
4) негіздемесі бар жоба нәтижелерінің әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, ғылыми-техникалық, мультипликативтік және (немесе) өзге де әсері: Зерттеу нәтижелері ғылымның дамуы мен функционалды мақсаттағы тамақ өнімдерінің жаңа технологиялары үшін жаппай тұтыну үшін және халықтың детерминирленген топтары үшін теориялық және практикалық маңызға ие болады
5) сапалық және сандық сипаттамаларын көрсете отырып, жобаның басқа да тікелей және жанама нәтижелері: Жұмыстардың нәтижелерін әлеуетті пайдаланушылар, ғалымдар қауымдастығы және жалпы жұртшылық арасында тарату жоспарланған жарияланымдар, сондай-ақ шетелдік ғалымдар мен ғылыми іссапарларды тарту арқылы жүзеге асырылатын болады.